॥ श्रीनील सरस्वतीस्तोत्रम् ॥

॥ श्रीनील सरस्वतीस्तोत्रम् ॥

     श्री गणेशाय नमः ॥

घोररूपे महारावे सर्वशत्रु भयङ्करी ।

भक्तेभ्यो वरदे देवि त्राहि मां शरणागतम् ॥ १॥

ॐ सुरासुरार्चिते देवि सिद्ध गन्धर्व सेविते ।

जाड्यपापहरे देवि त्राहि मां शरणागतम् ॥ २॥

जटाजूट समायुक्ते लोलजिह्वान्तकारिणी ।

द्रुतबुद्धिकरे देवि त्राहि मां शरणागतम् ॥ ३॥

सौम्यक्रोधधरे रूपे चण्डरूपे नमोऽस्तु ते ।

सृष्टिरूपे नमस्तुभ्यं त्राहि मां शरणागतम् ॥ ४॥

जडानां जडतां हन्ति भक्तानां भक्तवत्सला ।

मूढतां हर मे देवि त्राहि मां शरणागतम् ॥ ५॥

ह्रूं ह्रूङ्कारमये देवि बलिहोमप्रिये नमः ।

उग्रतारे नमो नित्यं त्राहि मां शरणागतम् ॥ ६॥

बुद्धिं देहि यशो देहि कवित्वं देहि देवि मे ।

मूढत्वं च हरेर्देवि त्राहि मां शरणागतम् ॥ ७॥

इन्द्रादिविलसन्देववन्दिते करुणामयी ।

तारे तारधिनाथास्थे त्राहि मां शरणागतम् ॥ ८॥

     ॥ अथ फलश्रुतिः ॥

अष्टम्यां च चतुर्दश्यां नवम्यां च पठेन्नरः ।

षण्मासैः सिद्धिमाप्नोति नात्र कार्या विचारणा ॥ १॥

मोक्षार्थी लभते मोक्षं धनार्थी लभते धनम् ।

विध्यार्थी लभते विद्यां तर्कव्याकरणादिकाम् ॥ २॥

इदं स्तोत्रं पठेद्यस्तु सततं श्रद्धयान्वितः ।

तस्य शत्रुः क्षयं याति महाप्रज्ञा प्रजायते ॥ ३॥

पीडायां यापि सङ्ग्रामे जाड्ये दाने तथा भये ।

य इदं पठति स्तोत्रं शुभं तस्य न संशयः ।

इति प्रणम्य स्तुत्वा च योनिमुद्रां प्रदर्शयेत् ।

  ॥ इति श्री नील सरस्वती स्तोत्रं सम्पूर्णम् ॥

Nilasaraswati is a form of Goddess Tara, the second deity in the list of famous Dashamahavidya. Her iconography is close to Goddess Kali as opposed to the same of Goddess Saraswati in the Vedas. Other popular forms of Godess Tara are Tarini and Ugra-Tara.

Devi Nilasaraswati is the Ishta-devi of sage Vashista. It is well known in the society of tantra practitioners that she puts her worshipper to extreme challenges before really granting siddhi. For example, sage Vashista himself was plucked off several times in this sadhana despite performing extreme austerities for many many years. As a result the sage did put a curse on Tara-mantra. The success of Brahmananda Giri (of Digamvaritala Bangladesh, the Paratpara guru of Krishnananda Agamvagisha) in this sadhana is a story worth knowing. In the recent past, she was worshipped by Vamdeva or Bamakhyapa (the crazy Bama), the Bhairava of Tarapith on the same 'pancha-mundi-asan' (the seat of five skulls) below the Shalmali tree (known as Mundamalinitala) where sage Vashista is supposed to have performed his sadhana.

Amongst the several boons Nilasaraswati grants are poesy and eloquence. Moreover, she grants 'vaksiddhi' for free or resides in the tounge of the worshipper, and, this is the precise reason that explains her name.

Brihannila Tantra is a source to know more of her.